Prace nad programem
Rada Miasta Krakowa, przyjmując w dniu 26 października 2005 r. uchwałę nr XCII/926/05 w sprawie przystąpienia do opracowania Miejskiego Programu Rewitalizacji Krakowa - Lokalnego Programu Rewitalizacji (LPR) zadecydowała, że program ten ma dotyczyć obszaru całego miasta.
1. Konkurs na Założenia do Miejskiego Programu Rewitalizacji Krakowa - Lokalnego Programu Rewitalizacji (LPR)
W dniu 18 stycznia 2006 r. został ogłoszony konkurs na opracowanie założeń Lokalnego Programu Rewitalizacji Krakowa. Konkurs ten został rozstrzygnięty w dniu 10 lutego 2006 r. – powołany przez Prezydenta Miasta Sąd Konkursowy zaakceptował pracę wykonaną przez autorski zespół kierowany przez pracowników Politechniki Krakowskiej. Zakres tego opracowania (Założeń) obejmuje ustalenie uwarunkowań i wyznaczenie granic obszarów rewitalizacji, z uwzględnieniem wskazań zawartych w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Krakowa oraz w Strategii Rozwoju Krakowa. Założenia zostały przedstawione Radzie Miasta Krakowa pod koniec lutego 2006 r.
Obszary zostały wybrane na podstawie kryteriów pochodzących bezpośrednio ze Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego na lata 2004-2006.
2. Konkurs na koncepcję Miejskiego Programu Rewitalizacji Krakowa - Lokalnego Programu Rewitalizacji (LPR)
Lokalny Program Rewitalizacji powinien:
1) stać się długookresowym programem trwałego i zrównoważonego rozwoju Miasta,
2) umożliwić osiągnięcie równowagi między celami gospodarczymi, społecznymi, ochrony środowiska i zachowania dziedzictwa kulturowego, która przyniesie poprawę jakości warunków życia mieszkańców, bez uszczerbku dla możliwości rozwojowych przyszłych pokoleń.
Należy pamiętać, że trwały i zrównoważony rozwój obejmuje nie tylko przyjazny środowisku rozwój społeczno-gospodarczy, ale również zasadę zrównoważonego rozwoju przestrzennego. W szczególności oznacza to pogodzenie interesu publicznego i prywatnego z ekologicznymi i kulturowymi funkcjami wyznaczonych przez LPR obszarów. Jako niepożądany uznać należy rozwój przynoszący jedynie doraźne korzyści mieszkańcom, inwestorom i władzom Miasta, jeżeli dokonuje się to kosztem możliwości rozwojowych przyszłych pokoleń, bądź z uszczerbkiem dla środowiska, czy ładu przestrzennego. Aby zapewnić trwały rozwój, konieczne jest uwzględnienie procesów dających się zaobserwować w dłuższej, wieloletniej perspektywie.
Kolejnym etapem przy opracowaniu kompleksowego dokumentu było rozstrzygnięcie konkursu dnia 20 października 2006 r. na koncepcję opracowania docelowego LPR. Konkurs wygrała niemiecka firma BIG-STÄDTEBAU GmbH, która opracowała program rewitalizacji zgodnie z zawartą z Miastem umową. Firma ta zajmuje się problematyką rewitalizacji ponad trzydzieści lat i przygotowała w tym czasie ponad 120 programów – na terenie Niemiec, Europy, a nawet Azji (dla Szanghaju w Chinach). Program powstał w oparciu o formułę planowania otwartego, wykorzystującego szerokie konsultacje społeczne poprzez miedzy innymi ankiety i otwarte debaty.
W związku z opublikowaniem w sierpniu 2007 r. przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego "Metodyki przygotowania i oceny programu rewitalizacji w ramach MRPO na lata 2007-2013" (Metodyka MRPO), należało wyłonić obszary miasta, które będą objęte rewitalizacją w pierwszej kolejności, a projekty z tych obszarów będą mogły starać się o dofinansowanie w ramach nowego okresu programowania 2007-2013. Metodyka MRPO przewiduje, że w miastach do 20 tys. mieszkańców Lokalnym Programem Rewitalizacji może zostać objęty obszar całego miasta, natomiast powyżej 20 tys. mieszkańców należy wyłonić obszar przeznaczony do rewitalizacji w pierwszej kolejności.
W związku z tym wyłoniono obszar Starego Miasta (obszar identyczny z ustanowionym zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8.09.1994 r.) oraz "starej" Nowej Huty.
Zaakceptowany przez Prezydenta Miasta Krakowa i przyjęty uchwałą przez Radę Miasta Krakowa LPR jest narzędziem o uniwersalnym charakterze, możliwym do wykorzystywania przez Gminę przy podejmowaniu wszelkich działań rewitalizacyjnych, a także podstawą do sięgania po środki zewnętrzne (w tym pochodzące z Unii Europejskiej) dzięki opracowywanym kolejno projektom wstępnie przez LPR wskazanym.
Nie oznacza to jednak, że w przyszłości po uchwaleniu LPR przez Radę Miasta Krakowa nie będzie można składać projektów w ramach rewitalizacji. Program rewitalizacji będzie programem otwartym, dlatego możliwość późniejszego wpisywania projektów będzie możliwa jedynie w drodze zmiany uchwały.
Efekty Lokalnego Programu Rewitalizacji:
Jednym z pośrednich efektów Lokalnego Programu Rewitalizacji będzie możliwość pozyskiwania funduszy unijnych na projekty rewitalizacji. Wsparcie udzielane jest interdyscyplinarnym projektom, łączącym zagadnienia urbanistyczno - architektoniczne z programem gospodarczym i społecznym, rozwojem miejsc pracy i promowaniem turystyki. Spodziewane efekty rewitalizacji można identyfikować w czterech głównych wymiarach: przestrzenno-architektonicznym, społecznym, gospodarczym i kulturowym. W przypadku Krakowa wymiar kulturowy, nie tylko jest magnesem przyciągającym turystów czy inwestorów, lecz stanowi czynnik stymulujący przemiany całego miasta. Nadaje mu niepowtarzalny charakter, a tym samym nie może być pominięty jako kierunek modernizacji.
Działania samorządu:
Działania samorządu mają na celu aktywizację tkwiącego w społeczności lokalnej potencjału, z zastosowaniem elementów wsparcia i ukierunkowania rozwoju na pola pożądane z punktu widzenia interesu publicznego. Władze Miasta powinny sprecyzować, które z istotnych walorów Krakowa mogą zapewnić skuteczną konkurencję z innymi dużymi miastami w kraju. Walory te powinny zostać powiązane trwale z wyznaczonymi przez LPR obszarami miasta.
Korzyści rewitalizacji:
Można wymienić liczne korzyści, jakie płyną z rewitalizacji:
1) umacnianie tożsamości miejsca,
2) pobudzenie aktywności mieszkańców,
3) wzrost atrakcyjności inwestycyjnej,
4) nowe miejsca pracy,
5) pobudzenie ruchu turystycznego,
6) ograniczenie patologii społecznych czy podnoszenie prestiżu dotąd zaniedbanych miejsc.
Opracowanie: Wydział Strategii i Rozwoju Miasta